Ieder jaar maakt IBM in de maand december haar “5 in 5”-lijstje bekend: vijf technologiëen die de komende vijf jaar de wereld waarin wij leven radicaal veranderen. Deze innovaties worden aangeleverd door de eigen experts die wereldwijd in de diverse IBM onderzoekslaboratoria werken.
Dit jaar wijkt het lijstje voor het eerst af van de voorgaande “5 in 5”-lijsten. De nieuwe technologiëen die IBM voorziet staan namelijk direct met elkaar in verband. Ze zijn allen een op een gekoppeld aan de menselijke zintuigen. Niert voor niets duidt het bedrijf het komende tijdperk als “the age of cognitive computing”. De computer komt hiermee op een hoger niveau binnen de bekende DIKW-hiërarchie terecht. De computer was al van het niveau van dataverwerking naar informatieverwerking overgegaan. Nu komt ze echter terecht op het niveau van kennisverwerking. Dit nieuwe plafond vereist dat computers de wereld om ons heen begrijpen. Computers moeten het vermogen ontwikkelen om zelfstandig hun omgeving waar te nemen en er betekenissen aan toe te kennen. Dit waarnemingsvermogen kan alleen gerealiseerd worden wanneer de computer net als de mens beschikt over zintuigen. De computer moet in staat zijn om te zien, te horen, te ruiken, te proeven en te voelen om betekenis aan iets toe te kennen. Bedrijven als Google met Project Glass, Apple met Siri en Microsoft met Kinect begaven zich al eerder op dit gebied. IBM zet hier nu de komende jaren ook zwaar op in.
Smarter Planet op steroïden
De afgelopen vier jaar stond het “Smarter Planet”-gedachtengoed hoog op de agenda van IBM. Smarter Planet is IBM’s visie op het “Internet of Things”. Smarter Planet geeft bedrijven en instellingen de instrumenten om orde te scheppen in de chaos om hen heen. Om de complexe wereld als het ware inzichtelijk te maken. Volgens IBM’s CIO Bernard Meyerson komen nu een aantal technologiëen tezamen die het oorspronkelijke Smarter Planet gedachtengoed doen verbleken. Het tijdperk van “cognitive computing” is Smarter Planet, maar dan op steroïden.
Een van de meest interessante aspecten van deze verschuiving is het vermogen van machines om de rechterkant van het menselijk brein na te bootsen en te versterken. Hebben computers mensen in het verleden geholpen om beter te begrijpen hoe de wereld in elkaar steekt. Nu komen een aantal nieuwe technologiëen bij elkaar, die het mensen mogelijk maakt om dingen nog beter te begrijpen op een veel dieper niveau dan ooit tevoren. Met als directe gevolg dat mensen in staat zijn om nog betere beslissingen te nemen.
Technologie verbetert de mens
De visie van IBM sluit naadloos aan op het beeld dat Eric Schmidt, de voormalig CEO van Google ons al enige tijd voorhoudt. Schmidt spreekt over “Augmented Humanity”: “So in this notion of augmented humanity, of Google helping, computer companies helping, it´s not a new idea. It´s been around along time, Bill Gates in 1990 in Comdex called it “Informa-tion at your Fingertips”. All the information someone might be interested including information thay they can’t get today. An we’re nearly there, which is what’s so profound. An literally, you can know literally everything. It’s fantastic right? And this is only going to become more pervasive. Think about it as hearing, speaking, thinking, augmenting the way you understand things, all of it literally available to you now. That’s the big change, because of the combination of the mobile device, the network and these supercomputers.”
Zelflerende vermogen van systemen
In de komende jaren zullen computers nog meer bedreven worden in het omgaan met complexiteit. In plaats van afhankelijk te zijn van mensen die regels code in het geheugen zetten, programmeren computers zichzelf, zodat ze zich nog beter kunnen aanpassen aan de veranderende omgeving en de gestelde verwachtingen. Computers leren zelfstandig door te interacteren met gegevens in al haar verschillende hoedanigheden: getallen, tekst, video, enzovoorts. In toenemende mate worden ze zo ontworpen dat ze steeds meer op dezelfde manier denken zoals wij mensen dat doen.
Inmiddels kennen we al een aantal van dit soort voorbeelden: zelfsturende auto’s, het neurale netwerk van Google dat zelfstandig katten herkent en de wijze waarop Microsoft gesproken taal realtime vertaalt. Al deze systemen nemen de wereld waar met digitale sensoren die de menselijke zintuigen overstijgen. Volgens IBM’s Meyerson hoeven we echter niet bang te zijn dat het menselijk intellect vervangen wordt door een kunstmatig brein. Ons biologische brein wordt alleen versterkt op die fronten waar het zwak in is: “in the era of cognitive systems, humans and machines will collaborate to produce better results–each bringing their own superior skills to the partnership. The machines will be more rational and analytic. We’ll provide the judgment, empathy, morale compass and creativity.”
Technologie verandert de mens
Marshall McLuhan, het orakel van het electronische tijdperk, verkondigde ooit: “All media are extensions of some human faculty. Mental or physical. The wheel is an extension of the foot. Book is an extension of the eye. Clothing is an extension of the skin. Electric circuitry is an extension of the central nervous system. The extension of anyone’s sense, displaces the other senses and alters the way we think. The way we see the world and ourselves. When these changes are made, men change.”
Doordat technologie steeds meer onze natuurlijke interface – onze zintuigen – versterkt, gaan we een steeds intiemere relatie met informatie aan. Informatietechnologie kruipt letterlijk onder onze huid. Onze relatie met informatie wordt symbiotisch. De een kan niet zonder de ander. Het zal er uiteindelijk toe leiden dat we als mens zullen veranderen. Hopelijk is dit ten goede, zoals IBM’s Meyerson aan het einde van zijn blogpost schrijft: “[…] I don’t believe that cognitive systems will usurp the role of human thinkers. Rather, they’ll make us more capable and more successful–and, hopefully, better stewards of the planet.”
